Informacja o fizjoterapii i fizjoprofilaktyce

Polega na manualnym badaniu i leczeniu narządu ruchu – głównie stawów kręgosłupa i stawów obwodowych wraz ze stawami skroniowo-żuchwowymi i głową, tkanek miękkich (mięśnie, ścięgna, powięzi, nerwy, itd.) oraz narządów wewnętrznych. Pierwszą częścią badania jest wywiad. Następnie dokonuje się bardzo dokładnego badania biomechanicznego ciała. W jego skład wchodzi ocena: jakości ruchu, zakresu ruchu, siły mięśniowej oraz wielu innych czynników (np. bolesności, miejsc promieniowania bólu, itd.). Podczas terapii za pomocą specjalnych technik leczniczych (masaż poprzeczny, masaż podłużny, masaż funkcyjny, masaż klasyczny, mobilizacja, manipulacja, neuromobilizacja struktur nerwowych, terapia wisceralna trzewi, rozciąganie mięśni, drenaż limfatyczny, uciskanie bolesnych miejsc, mobilizacja fałdu skórno-powięziowego, plastrowanie (Kinesiology Taping) i innych) przywraca się zaburzoną funkcję narządu ruchu, co ma prowadzić do zmniejszenia bólu i poprawy funkcjonowania pacjenta. Wskazaniami do terapii są odwracalna hypomobilność (zmniejszenie zakresu ruchu), utrzymanie posiadanej ruchomości, zapobieganie postępującej sztywności, stany zwiększonego napięcia mięśni lub ich skrócenia itp. Pacjenci prowadzeni w klinice zgłaszają się również z powodu bólu, ograniczonej ruchomości, po urazach, po operacjach, w celu przygotowania do operacji oraz w celu fizjoprofilaktyki.

Jest to zestaw specjalnie dobranych ćwiczeń ukierunkowanych na dany problem pacjenta. Ćwiczenia są ukierunkowane głównie na kręgosłup i stawy obwodowe np.: ćwiczenia na poprawę postawy, ćwiczenia stabilizacji hipermobilnych (nadruchomych) stawów, redukcja nadwagi, która powoduje przeciążenie stawów, zła kontrola mięśniowa stawów zwiększająca ryzyko wystąpienia bólu lub urazu, itp. Co ważne, ćwiczeniom poddaje się nie tylko tę część ciała, która doznała urazu, lecz także ćwiczy się cały organizm. Ćwiczenia składają się z ćwiczeń ogólnokondycyjnych, ćwiczeń stabilizacji stawów, poprawy siły mięśniowej, wytrzymałości mięśni, koordynacji ruchowej, ćwiczeń propriocepcji, ćwiczeń nauki prawidłowej postawy itp. Pacjent podczas sesji terapeutycznej jest także uczony, jak prawidłowo wykonywać czynności dnia codziennego (instruktaż), aby nie szkodzić swojemu zdrowiu, oraz jest dokładnie informowany odnośnie co do swojego problemu zdrowotnego (informacja). Pacjent czasem dostaje zestaw ćwiczeń do wykonywania w domu (autoterapia).

Jeśli fizjoterapia przyniesie poprawę stanu funkcjonalnego (np.: zmniejszenie bólu, poprawa zakresu ruchomości) to stosuje się zabiegi z zakresu fizjoprofilaktyki, która służy przede wszystkim kształtowaniu i podtrzymywaniu zdobytej sprawności i wydolności (profilaktyka + poprawa zdrowia), gdyż granica tolerancji organizmu powinna być zawsze wyższa niż nasze codzienne zapotrzebowanie wytrzymałości narządu ruchu na obciążenia.

Każda terapia prowadzona na istocie żywej wiąże się z pewnym ryzykiem oraz pewnym elementem nieprzewidywalności, ponieważ każdy człowiek wykazuje pewną indywidualną odpowiedz na terapię. Jednak przestrzegając wskazań i przeciwwskazań zasadniczo brak powikłań po terapii. W przypadku terapii  czasem może się pojawić: nasilenie bólu z uszkodzonej już tkanki, zwiększona tkliwość tkanek, poprzez które wywierany był nacisk lub ciąg podczas uruchamiania stawów, okresowe zawroty głowy i nudności, w przypadku nierozpoznanej wcześniej niewydolności kręgowo-podstawnej, siniaki, strupki, stan zapalny, ogólne uczucie obolałych i poobijanych mięśni, uczucie zmęczenia, spotęgowanie klinicznych objawów pacjenta, które trwa do dwóch dni. Incydentalnie (1:40.000-1.000.000) w literaturze odnotowuje się podczas zabiegów poważne powikłania: incydent kręgowo-podstawny (zawał pnia mózgu i/lub móżdżku, zespół Wallenberga, skurcz, zwężenie lub rozwarstwienie tętnicy kręgowo-podstawnej, zespół zamknięcia), uszkodzenie krążka międzykręgowego (możliwy ucisk na rdzeń kręgowy lub korzenie nerwowe co może spowodować ubytki neurologiczne, niedowłady, porażenia), złamanie kości, pęknięcie tchawicy, porażenie przepony, krwiak tętnicy szyjnej wewnętrznej, zatrzymanie akcji serca, zgon, nieodwracalne uszkodzenie tkanki, oderwanie skrzepu, który może spowodować zatorowość płucną lub udar. Powyższe groźne dla zdrowia i życia powikłania nie zdarzyły się jeszcze nigdy w przypadku mojej praktyki. Należy pamiętać o tym, iż każdorazowo wybór terapii zależy od terapeuty i od pacjenta. Stąd tak ważne jest informowanie fizjoterapeuty o swoich odczuciach, a w szczególności o bólu, wystąpieniu objawów, które aktualnie są problemem (ich nasileniu podczas terapii), zawrotach głowy, wymiotach, nudnościach, co spowoduje, że terapeuta natychmiast przerwie wykonywany zabieg.

Rozcieranie w poprzek przebiegu włókien podrażnionego ścięgna lub brzuśca mięśnia, przyczepu ścięgna do kości, więzadła itp.

Rozcieranie wzdłuż przebiegu włókien podrażnionego ścięgna lub brzuśca mięśnia, przyczepu ścięgna do kości, więzadła itp.

Masaż mięśnia oraz innych okolicznych tkanek miękkich w połączeniu z ruchem w stawie. Stosuje się go zarówno w przypadku dysfunkcji mięśnia jak i stawu. Podczas tego masażu mięsień wraz z okolicznymi tkankami jest rozcierany oraz rozciągany. Masaż ten zmniejsza tkliwość tkanek miękkich oraz poprawia ich mobilność.

Zespół ruchów wywierających ucisk na tkanki i polega on na wykorzystaniu przez fizjoterapeutę określonych ruchów w określonym tempie i z odpowiednią siłą zgodnie z przebiegiem mięśni, tkanek, naczyń krwionośnych i limfatycznych, od ich obwodu do serca. Masaż powinien być wykonywany rytmicznie, bez rozciągania skóry nieuzbrojoną ręką. Bardzo często w tym masażu wykorzystuje się olejek.

Uruchamianie kostnych członów stawowych, struktur wewnątrzstawowych, torebek stawowych i więzadeł. Jeżeli uraz, mikrourazy, przeciążenie, stan zapalny lub inne doprowadziły do obkurczenia torebki stawowej , to należy wykonać mobilizację stawu przy pomocy technik prostolinijnych: trakcji lub ślizgu. Chronią one staw podczas uruchamiania przed nadmierną kompresją i podwichnięciem. Przed wykonaniem techniki staw musi być precyzyjnie ustawiony w przestrzeni, a ruch wyprowadzany jest w określonym kierunku i z odpowiednią siłą.

Stosuje się ją w podobnych przypadkach jak powyżej (mobilizacja), techniki manipulacji polegają na zaaplikowaniu minimalnego ruchu o bardzo szybkim impulsie i z minimalną siłą, podczas jej wykonywania często słychać charakterystyczny dźwięk kliknięcia w stawie.

Rozciąganie mięśnia lub grupy mięśni odbywa się głównie w oparciu o poizometryczną relaksację mięśniową – (relaksowaniu (czynnym rozluźnianiu) mięśni po utrzymywaniu ich uprzednio w napięciu izometrycznym (około 10 sekund). Do relaksacji można wykorzystywać ruchy oddechowe). Pacjent napina najpierw izometrycznie mięsień lub grupę mięśni, która będzie poddana rozciąganiu, po czym w fazie rozluźnienia (z wydechem) terapeuta stara się ten mięsień lub grupę mięśni rozciągnąć oddalając od siebie ich przyczepy. Po kilku powtórzeniach wymienionej procedury terapeuta dochodzi do takiego zakresu ruchu, w którym mimo dalej utrzymywanego napięcia mięśni nie można już poprzez ich relaksację bardziej oddalić od siebie przyczepów. Wtedy terapeuta utrzymuje to rozciąganie od 1 do 2 minut. Na samym końcu rozciągania terapeuta wyzwala izometryczne napięcie mięśni antagonistycznych powodując tym samym odruchowe rozluźnienie mięśni rozciąganych oraz zakodowanie informacji o nowo uzyskanym zakresie ruchu w danym wzorcu ruchowym. Aby utrwalić efekt mobilizacji pacjentowi poleca się samodzielne wykonywanie odpowiednich ćwiczeń uruchamiających lub utrzymujących uzyskany zakres ruchu.

Technika polega na rolowaniu fałdu skórno – powięziowego. Pozwala nam to ocenić sfery zwiększonej wrażliwości bólowej. Podczas rolowania fałdu skórnego rejestruje się jego grubość, opór i bolesność.

Polega na napinaniu lub uruchamianiu nerwów przez odpowiednie kombinacje ruchów ich napięcia i ślizgu, przeprowadzane podobnie jak w testach napięciowych nerwów. Neuromobilizacje są rodzajem terapii manualnej, w której na układ nerwowy działa się bezpośrednio, „przez pociąganie nerwu”, w celu usprawnienia jego elastyczności i ruchomości.

Za pomocą rąk terapeuty, usprawniane jest krążenie limfy. Tym sposobem zapobiega się chorobom wynikającym z obrzęków zastoinowych, zapalnych, onkotycznych i chłonnych. Tempo masażu jest bardzo wolne (ok. 10-15 ruchów na minutę), a wykorzystywane techniki wykonywane są płynnie i delikatnie. Zabiegi mogą odbywać się nawet do kilku razy dziennie.

Technika polegająca na uciskaniu punktów które cechują się nadmierną wrażliwością na ucisk. Bywają one źródłem bólu miejscowego lub promieniującego. Najczęściej uciska się tkanki miękkie oraz okostną.

Polega na naklejeniu bezpośrednio na suchą i gładka skórę (bez włosów) specjalnego plastra który wspomaga prawidłowe działanie narządu ruchu.

Terapia polegająca na manualnej pracy na narządach wewnętrznych – (wątroba, żołądek, jelito cienkie i grube, śledziona, trzustka, płuca, sploty nerwowe, przełyk, przepona, itp.).

Wszystkiego rodzaju ćwiczenia wykonywane przez pacjenta. Zawierają się w tym ćwiczenia ogólnokondycyjne, ćwiczenia siły mięśniowej, stabilizacji, propriocepcji (czucia głębokiego), koordynacji, szybkości, wytrzymałości w formie ćwiczeń pod okiem fizjoterapeuty w gabinecie, w domu lub na siłowni.

Terapia zadana pacjentowi do samodzielnego wykonywania w domu. Składa się na nią między innymi automobilizacja, autostabiliacja, autostretching.

Polega na dezaktywacji bolesnych punktów za pomocą pinów (metalowych „gwoździ”) poprzez ucisk lub ostukiwanie lub rozluźnianie przegród międzymięśniowy i masaż katem (metalowym tępym „nożem”). Wszystkie techniki i oba narzędzia nie przerywają ciągłości skóry. Mogą być bolesne, lecz nie powodują otwartych skaleczeń ani ran.

Wytyczne jak przestrzegać zasad ergonomii podczas życia codziennego oraz w pracy a szczególnie podczas schylania się, pracy siedzącej za komputerem czy spania oraz dobór w razie konieczności zaopatrzenia protetycznego.

Udzielanie pacjentowi dokładnej informacji na temat zaistniałej dysfunkcji somatycznej, przyczyn jej powstania oraz sposobów leczenia.

Forma wizyty, która umożliwia spotkanie z terapeutą bez konieczności wychodzenia z domu. Wizyta on-line realizowana jest za pomocą komunikatora internetowego Skype. Fizjoterapeuta podczas telerehabilitacji instruuje pacjenta jakie czynności ma wykonać. Podczas konsultacji terapeuta obserwuje, ocenia i koryguje pacjenta aby ten mógł prawidłowo wykonać zlecone zadania. Wizyta on-line uniemożliwia badanie przedmiotowe pacjenta oraz wykonanie fizjoterapii lub fizjoprofilaktyki, wymagających bezpośredniego i osobistego kontaktu pacjenta z fizjoterapeutą.

Reedukacja w jaki sposób prawidłowo ustawić kręgosłup oraz stawy obwodowe w przestrzeni.